نگرانی بخش خصوصی از كاهش احتمالی نرخ ارز بازارهای هدف را از دست می‌دهیم

وقتی که حرف و حدیث مقامات اقتصادی در محافل تجاری و صنعتی، نرخ دلار را بالا و پایین می‌کند، فعالان اقتصادی و واسطه ارز بازار فردوسی به جای اینکه روند نوسانات نرخ ارز در بازار جهانی را دنبال کنند، بیشتر به زبان و دهان مقامات دولتی نگاه می‌کنند تا رفتار مکانیزم‌های واقعی و غیرروانی بازار. در هفته‌یی که گذشت به صورت چند باره، زمزمه تصمیم دولت و بانک مرکزی برای کاهش نرخ ارز به بهانه تک‌نرخی شدن ارز شنیده شد؛ شایعه‌یی که در محافل صنعتی و اقتصادی با واکنش‌های زیادی روبه‌رو شد.

از تکذیب دولت تا واکنش فعالان اقتصادی

در حالی که زمزمه‌هایی در اتاق جلسات اقتصادی و راهروهای اتاق بازرگانی از کاهش یا تک نرخی شدن ارز بازار آزاد به ۳۰۰۰ تومان و حتی کمتر از این نرخ به گوش می‌رسد، اما دولت به‌شدت این موضوع را تکذیب می‌کند. هر چند به نظر می‌رسد این تصمیم با جدیت از سوی دولت دنبال می‌شود؛ آن هم با هدف کاهش نرخ تورم به سطحی کمتر از ۲۰ درصد که به تازگی رییس‌جمهور «بر شدن» آن تا پایان سال جاری تاکید دارد؛ چه به بهانه حمایت از تولید و چه به دلیل کاهش سطح عمومی قیمت‌ها. براساس گزارش بانک مرکزی، نرخ تورم در مردادماه امسال به ۳/۲۳ درصد و نرخ تورم نقطه به نقطه به ۷/۱۴ درصد رسیده که اگرچه روند نزولی داشته است اما نسبت به ماه ماقبل خود حدود یک دهم درصد رشد نشان می‌دهد؛ روندی که به گواه برخی تحلیلگران نشان می‌دهد که نرخ ارز شاید به صورت نقطه به نقطه ماهانه، دیگر روند نزولی ماهانه خود را طی نخواهد کرد. اما نرخ دلار به عنوان ارز مرجع بازار طی هفته‌یی که گذشت، روزهای پر نوسانی داشت.

ابتدای هفته گذشته، یعنی روز شنبه دلار ۳۱۶۸ تومان قیمت داشت و در روز سه‌شنبه، قیمت آن به ۳۱۹۴ تومان هم رسید؛ هر چند دوباره روند کاهشی را در پیش گرفت و در پایان هفته (پنجشنبه) ۳۱۸۴ تومان قیمت پیدا کرد. این کاهش قیمت دلار حاکی از این موضوع است که دولت بی‌رغبت به کاهش نرخ ارز در بازار آزاد نیست. گزارش‌ها از قیمت‌ها در بازار نشان می‌دهد که در روز شنبه دلار ۳۱۶۸ تومان، یکشنبه ۳۱۵۵ تومان، دوشنبه ۳۱۷۰ تومان، سه‌شنبه ۳۱۹۴ تومان، چهارشنبه ۳۱۷۰ تومان و پنجشنبه ۳۱۸۶ تومان بود.

کاهش نرخ ارز مغایر اهداف صادراتی

پس از انتشار اخبار آمیخته به شایعه و تکذیب خبری و همچنین دهان به دهان شدن آن در مجاری حساس تجاری، فعالان اقتصادی نسبت به این قضیه واکنش خوشبینانه‌یی نشان ندادند و معتقدند که کاهش نرخ ارز مغایر با اهداف صادراتی است. به گفته اسدالله عسگراولادی، قیمت تمام شده کالاهای صادراتی در کشور به دلیل کاهش نرخ ارز به‌شدت افزایش می‌یابد و همین موضوع باعث خواهد شد صادرات در کشور مقرون به صرفه نباشد.

براساس آنچه در سند راهبرد ملی برای سال ۹۳ پیش‌بینی شده، میزان صادرات محصولات غیرنفتی بدون احتساب میعانات گازی باید در پایان سال ۹۳ به ۴۷ میلیارد دلار و میزان صادرات خدمات به رقم ۲۲ میلیارد دلار برسد که در مجموع صادرات محصولات غیرنفتی بدون احتساب میعانات گازی و خدمات باید رقم ۶۹ میلیارد دلار را پشت سر بگذارد. اگرچه وزیر اقتصاد در آخرین اظهارنظر خود چنین موضوعی را رد کرده است اما فعالان اقتصادی معتقدند دولت به صورت چراغ خاموش، اقدام به چنین امری می‌کند و نرخ ارز را کاهش خواهد داد. در همین رابطه، اسدالله عسگراولادی، رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با «اعتماد» عنوان کرد: دولت تصمیم دارد که دو نرخ ارز بازار آزاد و مبادله‌یی را به هم برساند و نرخ ارز را یکنواخت کند. اما این کار بسیار سخت است چون تا زمانی که در تحریم نفت هستیم، این کار به سختی اتفاق می‌افتد.

وی افزود: محمدباقر نوبخت نیز بارها اعلام کرده که می‌خواهیم ارز را تک‌نرخی کنیم و تک‌نرخی شدن ارز هم این معنا را دارد که نرخ مرکز مبادلات ارزی و بازار به هم نزدیک شود. رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: در رابطه با اینکه نرخ ارز چه عددی باید باشد، به نظر می‌رسد نمی‌توان قضاوت کرد، اما باید بگویم که تک‌نرخی کردن ارز در حال حاضر عملی نیست و تا پایان سال هم عملی نخواهد شد.

عسگراولادی با بیان اینکه این حرف‌ها هم اکنون در حد شعار، تعارف، تشویق و تعریف است، عنوان می‌کند: در رابطه با نرخ احتمالی ارز که به نفع اقتصاد کشور باشد، ترجیح می‌دهم اظهارنظر نکنم. وی در عین حال اظهار داشت: قیمت تمام شده کالاهای صادراتی در کشور به دلیل کاهش نرخ ارز به‌شدت افزایش یافته و همین موضوع باعث شده است که صادرات در کشور مقرون به صرفه نباشد.

رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر اینکه با این روند صادرات کشور به هدفگذاری خود تا پایان سال نخواهیم رسید، تاکید کرد: با روند کاهشی که نرخ ارز در پیش گرفته است، صادرات در کشور کاهش می‌یابد و همین موضوع موجب خواهد شد بازارهای هدف را از دست بدهیم همان طور که در حال حاضر شرایطی هستیم که بازارهای صادراتی خشکبار در اختیار امریکا قرار می‌گیرد.

نرخ واقعی دلار

محمود اسلامیان، نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران نیز در گفت‌وگو با «اعتماد» تاکید کرد: من به‌شدت با کاهش نرخ ارز مخالف هستم چراکه طبق قانون برنامه چهارم و پنجم توسعه، نرخ ارز باید با تورم هماهنگ می‌شد که این اتفاق نیفتاد.

وی افزود: شما به وضعیت اقتصاد کشور در ۱۰ سال گذشته توجه کنید که نرخ ارز چه رقمی داشت و نرخ تجمیع تورم هم چه بوده است. نایب‌رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران با ذکر این نکته که اگر نرخ تورم در نرخ ارز منظور شود، امروز باید نرخ دلار نزدیک به ۵۰۰۰ تومان می‌بود، تصریح کرد: در عین حال هم‌اکنون باید به سمتی برویم که نرخ ارز یکسان شود. اسلامیان با طرح این سوال که دو نرخ ۲۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومان چه معنایی دارد؟ عنوان کرد: به نظرم، تک نرخی نشدن ارز برای ما هزینه دارد.

وی با بیان اینکه ما فقط چند کالای مهم مثل گندم و دارو داریم که این کالاها را باید جدا کنیم و برای بقیه کالاها یک نرخ ارز داشته باشیم، گفت: در حال حاضر یک کالا در یک واحد تولیدی با نرخ ارز آزاد، اما در واحد تولیدی رقیب با دلار ۲۵۰۰ تومان تولید می‌شود که این، اختلاف ۲۰ درصدی را نشان می‌دهد. نایب‌رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران با تاکید بر اینکه تفاوت دو نرخ بازار آزاد و مبادله‌یی باعث ایجاد رانت و فساد می‌شود، متذکر شد: ما نباید ۱۰۰ بار از یک سوراخ گزیده شویم، به جز اقلام مهم، برای بقیه کالاها باید ارز مبادله‌یی تعطیل شود و این نرخ اصلا توجیه ندارد. به گزارش خبرنگارما، بسیاری از فعالان بخش خصوصی بر این باورند که بخش تولید و واقعی کشور خود را با نرخ دلار در سطح دامنه نوسان کنونی انطباق داده است و یکسان‌سازی به معنای کاهش یا دستکاری نرخ ارز از سطح کنونی نه‌تنها هزینه‌ها و قیمت تمام شده واحدهای تولیدی را کاهش نمی‌دهد بلکه تاثیری در سطح عمومی قیمت‌ها ندارد چراکه عوامل بروز و افزایش نرخ تورم در اقتصاد تا اندازه زیادی ساختاری است.