با لغو تحریم‌ها، معجزه آنی اتفاق نخواهد افتاد

به‌اعتقاد مهندس شهریاری، وضعیت تولید و اقتصاد کشور از نظر نقدینگی و رکود بازار بسیار نامطلوب است، دولت برای مهار تورم به کنترل نقدینگی پرداخته که این موضوع در طولانی مدت به رکود بازار دامن زده است، قدرت خرید مردم بسیار کاهش یافته و اغلب به دنبال حفظ اندوخته‌های خود هستند. امیدوارم یکی از مواهب رفع تحریم، رونق بازار باشد. 
وی ضمن بیان این مطلب که با لغو تحریم‌ها، معجزه آنی اتفاق نخواهد افتاد و در یک فرایند 4-3 ساله اثرات رفع تحریم‌ها نمایان می‌شوند همانطور که اثرات تحریم در چند سال اول، چندان ملموس نبود و به‌تدریج اثرات نامطلوب خود را به خصوص در زمینه مسائل بانکی و ارتباطات مالی با سایر کشورها نشان داد. 
مدیرعامل طرح بافت رایان به ایتمای میلان نیز اشاره کرد و گفت: صنعت نساجی‌در اروپا به‌اصطلاح پوست می‌اندازد و فکر می‌کنم بار دیگر شاهد رونق تولید منسوجات در این قاره باشیم برخلاف سال‌های گذشته که تولیدات نساجی را به کشورهای آسیایی منتقل کرده بودند.

 
*در مورد فعالیت‌های شرکت ژاپنی شیما در ایران و مجموعه طرح بافت رایان توضیحاتی ارائه نمایید.
از سال 1378 تاکنون شرکت طرح بافت رایان نمایندگی ماشین‌های تخت‌بافی شیما (Shima Seiki) ژاپن در ایران را برعهده دارد و حدود 30 نفر را جهت شرکت در دوره‌های آموزش طراحی و آشنایی با تجهیزات و ماشین‌آلات تولید پوشاک حلقوی پودی به ژاپن اعزام نموده است. شیما چه از نظر ماشین‌آلات و چه به لحاظ نرم‌افزار در صنعت تخت‌بافی پیشرو است و طی سال‌های اخیر تحولات عظیمی را به وجود آورده است و در حال‌حاضر نیز این پیشگامی خود را حفظ کرده است. 
متأسفانه در فاصله زمانی توقف کار نمایندگی قبلی با شروع به کار ما به‌دلیل برخی مسائل‌، این شرکت ژاپنی در ایران نماینده رسمی نداشت و به‌همین دلیل ماشین‌های که در کشور نصب و راه‌اندازی شده بودند با مشکلات بسیاری در زمینه تأمین قطعات یدکی و پشتیبانی روبرو بودند که به طبع آن شیما بخش عمده‌ای از بازار خود در ایران را از دست داد بود و حدود 5 سال طول کشید تا بار دیگر ما توانستیم نظر بازار را نسبت به ماشین‌های شیما جلب نماییم. طبعاً در بدو امر تجربه چندانی نداشتیم و پس از گذشت زمان و کسب تجربه از سال 1380 برند شیما در ایران احیا شد و با برگزاری ‌Private Showهای تخصصی سعی کردیم بازار از دست رفته را به دست آوریم. مدتی که شیما فعالیت چندانی در ایران نداشت، یک برند معتبر آلمانی (که همچنان هم در بازار تخت‌بافی کشور حضور دارد)؛ تقریباً توانست بازار این نوع ماشین‌آلات را به انحصار خود درآورد و دو برند دیگر نیز عملاً از بازار خارج شده بودند. 

*در ابتدای فعالیت، جلب نظر بازار سخت نبود با توجه به این که صنعتگران نساجی اعتماد و اعتقاد خاصی به ماشین‌های آلمانی دارند؟  
بله.. بسیار سخت بود اما به هرحال ژاپن نیز به‌عنوان یک کشور موفق صنعتی به شمار می‌آید و شیما با تکیه بر واحد تحقیق و توسعه (R&D) توانست تکنولوژی‌های مدرن و جدیدی عرضه نماید تا در بازار ماشین‌های تخت‌بافی دنیا حرف اول‌ را بزند و حتی در چین که سازنده‌های ‌متعددی در دو دهه اخیر ظهور کرده‌اند‌، کارخانه‌ها و برندهای طراز اول تولید پوشاک مجهز به ماشین‌آلات این شرکت ژاپنی هستند. 
متأسفانه پس از اعمال تحریم‌های سیاسی و اقتصادی بر علیه ایران و توقف مبادلات بانکی با سایر کشورها دیگر نتوانستیم به صورت مستقیم از ژاپن، دستگاهی وارد کنیم و به همین دلیل با توافق سه‌جانبه میان نمایندگان شیما در ایران و ترکیه با دفتر مرکزی شیما در ژاپن، مقرر شد که ماشین‌آلات از طریق ترکیه وارد کشور شوند. 
طی یک‌سال اخیر نیز با بهبود نسبی روابط اقتصادی و سیاسی شرکت شیما پذیرفت که مسیر بسیار طولانی و دشوار واردات از ترکیه را تغییر دهیم  و دستگاه‌ها از طریق دفتر طرح بافت رایان مستقر در دوبی وارد ایران شوند. در گذشته با طی کردن فواصل طولانی از ژاپن تا ترکیه، ماشین‌آلات وارد بندر ازمیر (‌دورترین نقطه ترکیه نسبت به ایران) می‌شدند و از آنجا با هزینه‌های بسیار سنگین حمل و نقل زمینی‌، دستگاه‌ها به ایران می‌‌رسید. مشکل دیگر دشواری دریافت ویزای ژاپن برای حضور در دوره‌‌های آموزشی شیماست که به‌دلیل عدم واردات مستقیم از ژاپن، مسئولان صدور ویزا همکاری‌های لازم را به عمل نمی‌آورند و علی‌رغم مکاتبات متعدد شیما، موفق به دریافت ویزا برای تعدادی از متخصصین ایرانی نشدیم. ‌امیدوارم پس از لغو تحریم‌ها بتوانیم به‌صورت مستقیم ماشین‌آلات را از ژاپن وارد کشور کرده و تمامی این مشکلات را از سر راه برداریم. 

* ایتماي میلان را از نظر کمّي و کیفي چگونه ارزیابي می‌کنید؟
از زمان برگزاری ایتمای پاریس در سال 1998 تا ایتمای میلان در تمام دوره‌های برگزاری این نمایشگاه حضور داشته‌ام. در برخی از سال‌ها به‌دلیل بحران اقتصادی اروپا، برگزاری ایتما با افت و ‌خیزهایی روبرو‌ بود اما در مجموع معتقدم که می‌توان ایتما را به یک دانشگاه تشبیه شد به‌این معنی که اگر با هدف خاصی در ایتما حاضر شوید و 10 روز از زمان خود را به بازدید از غرفه‌های مختلف و آشنایی با دستاوردها و تکنولوژی‌های جدید نمایید، در بازگشت به کشور، مجموعه‌ای از اطلاعات و دانش فنی به‌روز را در اختیار خواهید داشت. حتی اگر صنعتگری برنامه‌ای برای خرید ماشین نداشته باشد بسیار ضروری است تا برای افزایش اطلاعات و آگاهی خود نسبت به پیشرفت و تغییرات تکنولوژی‌های روز نساجی در ایتما حضور پیدا کند. 
همان‌طور که می‌دانید ایتالیا یکی از کشورهای پیشرو و صاحب‌نام در صنایع نساجی و پوشاک دنیا محسوب می‌شود و به همین دلیل در مقایسه با ایتمای بارسلونا، شرکت کنندگان و بازدیدکنندگان بیشتری را به خود جلب نمود. ایتمای میلان با نظم و انضباط خاصی برپا شد البته نوع تقسیم‌بندی سالن‌ها اندکی پیچیده بود و تا حدودی باعث سردرگمی بازدیدکنندگان می‌شد اما در مجموع نمایشگاه بسیار پربار و موفقی بود. 
در ایتمای میلان متوجه این موضوع شدم که صنعت نساجی‌در اروپا به‌اصطلاح پوست می‌اندازد و فکر می‌کنم بار دیگر شاهد رونق تولید منسوجات در این قاره باشیم برخلاف سال‌های گذشته که تولیدات نساجی را به کشورهای آسیایی منتقل کرده بودند. 

*شرکت شیما دستاورد یا محصول خاصی در ایتمای میلان عرضه کرده بود؟
شیما امسال بیستمین سال عرضه ماشین‌آلات بافت پوشاک کامل یا بدون دوخت‌‌( Whole Garment ) خود را جشن گرفت. این قبیل محصولات یعنی پوشاک بدون درز و دوخت، بازار خاص خود را دارد و شیما تنها برندی بود که امسال به‌طور جدی روی این ماشین‌ها سرمایه‌گذاری کرده بود و در ایتمای میلان موفق به نمایش مدرن‌ترین دستگاه‌های بافت پوشاک بدون دوخت شد و سایر رقبا در این حوزه، دستان خود را به حالت تسلیم بالا ‌آورده‌ بودند! شرکت شیما در وهله نخست با هدف ورود به بازار اروپا این تکنولوژی را عرضه کرده است آن هم در بازاری که قیمت یک پلیور در برخی برندها حدود 400 یورو است. از سوی دیگر یک شرکت ژاپنی مانند شیما بدون تحقیق و مطالعه هیچ اقدامی انجام نمی‌دهد و قطعاً در جریان مطالعات خود به این نتیجه رسیده که بازار نساجی و پوشاک اروپا در حال تحول است. مدیران شیما اذعان دارند که هدف اول از ارائه این نوع ماشین‌ها، بازار اروپاست که قادر به تولید پوشاک گران‌قیمت با کیفیت بالاست. اگرچه این نوع تکنولوژی نیازی به فرایند دوخت ندارد و به همین دلیل بسیاری از هزینه‌های تمام شده تولید را کاهش می‌دهد اما در بدو امر نیازمند سرمایه‌گذاری کلان است که شاید دو تا سه برابر ماشین‌های معمولی باشد که قطعاً با احتساب بسیاری از موارد مانند افزایش سرعت تولید و بهره‌وری، ارزش        سرمایه‌گذاری را برای برخی تولیدکنندگان دارد. بنده فکر می‌کنم در آینده نه‌چندان دور، بازار ماشین‌های تخت‌بافی به سمت این نوع دستگاه‌ها حرکت خواهد کرد به‌خصوص در کشورهای که نیروی کار در آنجا گران قیمت هستند. 
مطلب مهم دیگر این است که بازار بافندگی از گیج 3 ، 5 و 8 که در بازار ایران ماشین‌آلات آن به وفور وجود دارد خارج شده و به گیج های 12 و 14 و حتی 16 روی آورده است. این مسئله باعث بروز خلأ بسیار بزرگی برای این نوع ماشین‌آلات در بازار ایران شده است که می بایست به سرعت جبران شود. در حال‌حاضر اغلب فعالان بافندگی به دنبال ماشین‌های ریزبافت هستند و علی‌رغم رکود موجود در بازار، تنها ماشین‌های فعال حتی به صورت مزدی‌بافی، ماشین‌های 12 و 14 و 16 هستند. دلیل رونق ماشین‌های مذکور گرم شدن نسبی هوای کره زمین کوتاه شدن فصل سرما در ایران است ضمن این که مد روز دنیا نیز در حال حاضر به سمت محصولات ریزبافت متمایل شده است. خوشبختانه شیما از حدود سال ‌2008  با ارائه تکنولوژی جدید R2 توانست مکانیزمی در سرعت حرکت روکش    ماشین‌های بافت خود تعبیه کند که علاوه بر افزایش سرعت نسبی ماشین باعث می‌شود روکش ماشین‌ در مواقعی که دستگاه درگیر بافت  و تخلیه نیست  با سرعت فزاینده‌ای آن مرحله را پشت سر بگذارد و به این ترتیب زمان‌های باصطلاح خالی گرد را با کمترین زمان ممکن طی کند. بهره‌گیری از تکنولوژی فوق، ‌موجب افزایش10 تا 20 درصدی سرعت تولید محصول می‌شود. ماشین‌های رقیب به‌دلیل روکش‌های بسیار سنگین و سرعت عمل پایین، نتوانسته‌اند در این سال‌ها مشابه تکنولوژی شیما را عرضه نمایند و به همین دلیل فعالان بازار اعتقاد دارند که خرید ماشین‌های ریزبافت شیما به‌دلیل سرعت بسیار بالای آن در تولید به مراتب بهتر و مقرون ‌به صرفه‌تر از سایر برندهای موجود است.
ماشین‌های تخت‌بافی معمولی دارای دو سیلندر در جلو و عقب هستند که می‌توان محصولات ساده بدون درز را با همین ماشین‌ها نیز تولید کرد اما از آنجاکه برای تولید پوشاک بدون درز در این ماشین‌ها، سوزن‌ها می بایست یکی در میان برای بافت و یکی در میان برای تخلیه مورد استفاده قرار ‌گیرند زیر دست محصول بدست آمده غیرمستحکم و شل خواهد بود لذا این تکنیک در عمل کاربردی و کارآمد نیست ضمن این‌که برای انجام برخی تکنیکهای بافت مثل بافت مارپیچ یا جیب با محدودیت مواجه است . شیما از سال 1995 که اولین سری از ماشین‌های‌SWG  خود را عرضه کرد به طراحی و تولید ماشین‌های چهار سیلندره پرداخت و به این ترتیب علاوه بر سیندرهای جلو و عقب، دو سیلندر در بالای ماشین تعبیه کرد که تحول و انقلاب بزرگی در ماشین‌های تخت‌بافی دنیا شناخته می‌شود و با استفاده از این تکنیک توانست مسیر را برای تولید پوشاک بدون درز ( Whole Garment ) خود هموار سازد‌. در طول سال‌های اخیر سایر شرکت‌ها تلاش کردند یا با ‌کپی‌برداری از ماشین‌های چهار سیلندر شیما و یا با طراحی تکنیک‌های جدید بر روی ماشین‌های معمولی ماشین‌های برای تولید پوشاک بدون دوخت ارائه کنند که هیچ‌کدام در این راه موفق نبودند و شیما در ایتمای میلان به‌عنوان تنها ارائه کننده این نوع ماشین‌آلات توانست پس از حدود بیست سال ، تمام تجربه و تخصص خود را روی ماشین SWG-XS به نمایش بگذارد که مورد استقبال مخاطبین از اقصی نقاط دنیا قرار گرفت. 

*حضور بازدیدکنندگان ایرانی در ایتمای میلان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ این اعتقاد وجود دارد که برخی از افراد، یکی دو روز به بازدید از ایتما اکتفا می‌کنند و روزهای مابقی را به گشت و گذار در شهرهای اروپایی می‌گذرانند.
براساس تجربه حضور در ایتمای پاریس تا ایتمای میلان معتقدم که بازدیدکنندگان ایتما به دو بخش تقسیم می‌شوند. یک گروه برای بازدید کوتاه از نمایشگاه و سپس به تعبیر شما گشت و گذار به ایتما می‌آیند و شاید هدف اصلی آنها از حضور در ایتما، اخذ ویزای شنگن باشد که در شرایط عادی دریافت این ویزا بسیار دشوار و پیچیده است. 
یک گروه نیز طبق برنامه دقیق و مشخص به ایتما می‌روند؛ در چند سال اخیر از نزدیک شاهد افزایش تعداد چنین بازدیدکنندگانی هستم. شرکت‌هایی که با برنامه‌ریزی قبلی به صورت گروهی از غرفه‌های مرتبط با نوع فعالیتشان بازدید به عمل می‌آورند. برای مثال یکی از شرکت‌های تولیدکننده نخ‌های فانتزی، تیم فنی خود را به ایتما اعزام کرده بود؛ برخلاف برخی شرکت‌ها که به حضور مدیرعامل اکتفا می‌کنند! فرصت ده روزه ایتما برای متخصصین نساجی بسیار آموزنده و در عین حال ضروری است. اگرچه با گسترش رسانه‌های ارتباط جمعی و اینترنت، افراد در مدت کوتاهی با دنیایی از اطلاعات و دانش روبرو می‌شوند اما مشاهده یک ماشین یا تکنولوژی از نزدیک و امکان ملاقات با سازندگان آن دستگاه و کسب اطلاعات نسبت به نکات مختلف فنی، به مراتب موثرتر از مطالعه مشخصات همان دستگاه در اینترنت است. 

*حضور شرکت‌هاي ایراني را در ایتما چگونه ارزیابي مي‌کنید؟ آیا اصولاً حضور در ایتما از نظر اقتصادي و فنون بازاریابي رقابتي مناسب به نظر مي‌رسد؟
در زمینه تخصصی ما یعنی ماشین‌آلات تخت‌بافی، سازنده ایرانی وجود ندارد اما شاید در برخی زمینه‌ها مانند تولید نرم‌افزارهای نساجی و فرش ماشینی بتوانیم حضور موثری در ایتما داشته باشیم. به‌طور کلی، ‌حضور در ایتما به‌عنوان غرفه‌گذار بسیار هزینه‌بر است؛ هم‌چنین با توجه به برپایی ایتما در اروپا و حضور شرکت‌های قدرتمند و صاحب‌نام، مجالی برای‌ عرض اندام صنعتگران نساجی ایران به وجود نخواهد آمد و مقصد مناسبی برای سازندگان ماشین‌آلات و قطعات نساجی ایران نیست شاید حضور در ایتمای آسیایی برای ایرانیان بهتر و مناسب‌تر باشد و بتوانند بازارهای بیشتری پیدا کنند. 

*با توجه به توافقات هسته‌ای‌، امیدواری نسبت به لغو تحریم‌های اقتصادی ایران و از سرگیری روابط تجاری و صنعتی با دنیا بیشتر از گذشته شده است. مدیران شرکت شیما چه دیدگاه و برنامه‌هایی برای فعالیت و حضور مجدد در بازار ایران دارند؟ 
متأسفانه در سال‌های اخیر ترس از عواقب همکاری با ایران بزرگ‌ترین مانع رونق تعاملات تجاری و صنعتی دنیا با ما بوده است و مسیر همکاری آن‌چنان مسدود شده که بسیاری از شرکت‌ها به خود جرأت نمی‌دهند ریسک حضور در ایران را بپذیرند. نکته دیگر این که بازار نساجی ایران آنقدرها هم وسیع و گسترده نیست که شرکت‌های خارجی چنین ریسکی را بپذیرند. پس از توافق هسته‌ای، اغلب کشورها نسبت به بهبود روابط صنعتی و اقتصادی با ایران امیدوار و خوش‌بین شده‌اند همان‌طور که هیئت‌های مختلف تجاری از سایر کشورها به ایران رفت و آمد می‌کنند و به دنبال تثبیت حضور خود در کشور هستند البته شاید این حضور در ابتدا به پروژه‌های کلان نفت، گاز و پتروشیمی محدود شود اما اطمینان داشته باشید پس از رفع مشکل سوئیفت و امکان نقل و انتقال پول از ایران، بخش عمده‌ای از مشکلات فعلی رفع خواهد شد. شرکت شیما نیز از این قاعده مستثنی نیست و با لغو تحریم‌، برنامه‌های مختلفی از جمله برپایی Show Room تخصصی، اعزام نیروهای متخصص جهت آموزش به ژاپن، فروش مستقیم ماشین‌آلات به ایران و ... را مدنظر قرار داده‌اند. 

*ارزیابی شما از صنعت نساجی ایران پیش از تحریم، در حال تحریم و پساتحریم چیست؟
مسلماً با لغو تحریم‌ها، معجزه آنی اتفاق نخواهد افتاد و در یک فرایند 4-3 ساله اثرات رفع تحریم‌ها نمایان می شوند همانطور که اثرات تحریم در چند سال اول، چندان ملموس نبود و به‌تدریج اثرات نامطلوب خود را به خصوص در زمینه مسائل بانکی و ارتباطات مالی با سایر کشورها نشان داد. از سوی دیگر فعالان صنعتی و اقتصادی نیز نیاز به زمان دارند تا خود را با شرایط پساتحریم تطبیق دهند که این انطباق‌ 4- 3 سال به طول خواهد انجامید تا بتوانیم بازارهای از دست رفته را بازگردانیم و به روند گذشته برگردیم. 
در حال حاضر هم وضعیت از نظر نقدینگی و رکود بازار بسیار نامطلوب است، دولت برای مهار تورم به کنترل نقدینگی پرداخته که این موضوع در طولانی مدت به رکود بازار دامن زده است، قدرت خرید مردم بسیار کاهش یافته و اغلب به دنبال حفظ اندوخته‌های خود هستند. امیدوارم یکی از مواهب رفع تحریم، رونق بازار باشد. 
در مورد صنعت نساجی در دوران پساتحریم هم معتقدم آینده صنعت تخت‌بافی به چند دلیل بسیار روشن است زیرا اولاً تغییرات مد در این بخش بسیار سریع و متنوع است لذا واردکنندگان قانونی و غیرقانونی این محصولات عملا با محدودیت زمانی مواجه هستند و این مسئله فضای بیشتری به تولیدکنندگان داخلی می دهد. ثانیا امکان توسعه در این بخش با سرمایه‌گذاری کمتری نسبت به سایر بخش‌های نساجی و پوشاک قابل انجام است به عبارت دیگر با سرمایه‌گذاری اندک می‌توان به بازار گسترده و متنوع‌تری ‌دست یافت. برای مثال در بخش تولید پوشاک جین      سرمایه‌گذاری جهت راه‌اندازی یا توسعه به مراتب بیشتر  از بخش تولید پوشاک کشباف است. نکته دیگر اینکه شنیده شده برخی برندهای پوشاک که اخیراً با افتتاح فروشگاه‌های زنجیره‌ای خود وارد بازار ایران شده‌اند ترجیح می‌دهند محصولات کشباف خود را در ایران تولید کنند و عملاً نیاز فروشگاه‌های خود در ایران را از طریق تولید‌کنندگان داخلی تأمین کنند و شاید به‌عنوان آخرین نکته برای خوش‌بین بودن به آینده روشن بخش تخت‌بافی در ایران بتوان به مسائل منطقه‌ای مثل تیرگی روابط ترکیه با روسیه یا توقف کارخانه‌های تولید کشباف سوریه و یا تحکیم روابط ایران با کشور عراق اشاره کرد. 

*مطلب نهایی
امیدوارم تشکل‌های مختلف نساجی و پوشاک کشور که تعدادشان هم کم نیست به درک صحیح و مشترکی از وضعیت حساس این بخش از صنعت برسند و بتوانند با تعامل و همبستگی بیشتر ‌و موثرتر با یکدیگر ضمن ترسیم واقعی وضعیت فعلی نساجی و پوشاک برای مدیران سطوح بالا و میانی دولت آنها را در اتخاذ تصمیمات مناسب یاری کنند. امروز همه ما در قبال آینده این صنعت مسئول هستیم و می بایست با همدلی و در نظر گرفتن منافع ملی به سمت افزایش سهم ایران در بازارهای بین المللی نساجی و پوشاک گام برداریم.