نابودی تولیدکنندگان کوچک با عرضه های انحصاری

وی، پتروشیمی‌ها را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عرضه‌کنندگان بورس کالا دانشت و آنها را از نظر خوراک به دو گروه عمده تقسیم کرد: شرکت‌هایی که خوراک آنها گاز است و قیمت خوراک آنها 7/2 سنت و بعد 13 سنت شد که یک سوم قیمت جهانی است و جزو شرکت‌های پر سود ده هستند و طبق گزارش‌های حسابرسی که به بورس ارائه کرده‌اند، بین 700 تا 2500 میلیارد تومان سود ابراز شده در سال 92 و 93 داشته‌اند؛ این شرکت‌ها اغلب دارای زنجیره‌های اشتغال در صنایع پایین دست نیستند و محصولات آنها مانند اوره و متانول مستقیم صادر می‌شوند که مصداق بیان مقام معظم رهبری در رابطه با خام فروشی است و گروه دوم تعدادی دیگر از پتروشیمی‌ها مانند پتروشیمی‌های شازند، شهید تندگویان و امام خمینی(ره) هستند که خوراک آنها نفتا و سایر میعانات است؛ این شرکت‌ها یا زیان‌ده هستند یا حاشیه سود بسیار اندکی دارند. قیمت خوراک آنها براساس 95 درصد قیمت جهانی محاسبه می‌شود. زیرمجموعه این شرکت‌ها دامنه وسیع از اشتغال را در کشور مانند صنایع نساجی، پلاستیک و پلیمر را شامل می‌شود. به نظر می‌رسد هرگونه کمک و تخفیف در قیمت خوراک این پتروشیمی‌ها کمک به اشتغال و  توسعه صنعت پایین‌دستی است.

مدیرعامل شرکت الیاف‌سازان، قیمت‌گذاری محصولات پتروشیم در بورس کالا را براساس قیمت‌هایی اعلام شده(‌NPC) عنوان کرد و گفت: امکان رقابت براساس این قیمت برای خریداران تا سقف 10 درصد وجود دارد اما اگر عرضه‌ها به‌طور مستقیم توسط پتروشیمی‌ها انجام شود؛ ممکن است مشکلاتی از نوع مشکلات این حوزه در سال‌های 91-90 که شاهد آن بودیم؛ اتفاق افتد. به‌طور مثال ممکن است قیمت‌ها تا 70 درصد افزایش پیدا کند که این موضوع موجب کاهش توان تولیدکننده‌ها و به دنبال آن بیکاری شاغلین این حوزه را در پی خواهد داشت.

وی، خواسته انجمن نساجی ایران را در این رابطه موظف کردن پتروشیمی‌ها برای عرضه محصولات در بورس کالا تا حد اشباع درخواست‌های خرید و عدم رقابت مدیریت شده در بورس به خاطر عدم عرضه کافی دانست به هر حال با توجه به عرضه محصولات در بورس به قیمت جهانی منطقی است اول مصرف‌کننده داخلی اشباع شود و بعد صادرات انجام شود. به طور مثال عرضه پلی پروپیلن در دی ماه 1395 به مقدار788 32 تن اما درخواست خرید 308  14 تن بوده است.

لباف عنوان کرد: پتروشیمی‌ها صادرات خود را تا 15 درصد پایین‌تر از قیمت مصوب محصولات توسط (‌NPC) در بورس کالا صادر می‌کنند. براین اساس درخواست ما از این نهاد (‌NPC) این است که مبنای قیمت‌گذاری در بورس کالا به جای درنظر گرفتن سبد قیمت‌های فوب، قیمت صادراتی محصولات مجتمع‌های داخلی در نظر گرفته شود.

نایب رئیس انجمن پلیمر اصفهان، ضمن بررسی روند عرضه‌های پتروشیمی در بورس کالا عنوان کرد: در حال حاضر برخی از پتروشیمی‌ها محصولات خود را به میزان بسیار کمی عرضه می‌کنند و با این روش شرکت‌های پایین‌دستی و مصرف‌کننده را رو به انحطاط می‌برند.

وی، صادرات پتروشیمی‌ها را از دیگر مشکلات موجود دانست در حالی‌که قانوناً و به گفته وزارت صنایع و مجلس همگی پتروشیمی‌ها در صورت اشباع بازار داخلی می‌توانند اقدام به صادرات کنند؛ به این معنی که صادرات محصولات باید بعد از عرضه در بورس کالا و مازاد آن انجام شود اما این کار علمی نمی‌شود و پتروشیمی‌ها حاضرند ارزان‌تر از قیمت‌های داخلی صادرات داشته باشند و در نتیجه موجب تزلزل در بازار داخل می‌شود.

همچنین قیمت‌ها در بازار آزاد هم حدود 25 درصد بالاتر از قیمت‌های بورس کالا به فروش می‌رسد که خود موجب ایجاد بازار سیاه می‌شود.

مدیرعامل شرکت الیاف‌سازان، برای حل معضلات حاضر پیشنهاد کرد تا دولت برای صادرات در صورت اشباع نبودن نیاز داخل، محدودیت‌ها و موانعی ایجاد کند، همچنین قانون معهین شده دو سال پیش مبنی بر امکان صادرات در صورت مازاد نیاز بعد از دوبار مچینگ عملی و لازم‌الاجرا کند. به نظر من بورس کالا باید به صورت مرتب به وزیر اقتصاد گزارش دهد تا تمهیدات مناسب جهت توازن عرضه‌های پتروشیمی‌ها اجرا شود.

وی در ادامه افزود: تا دو سال پیش بورس کالا به کارگزاران اجازه داده بود تا به مشتریان خود تسهیلاتی ارائه کنند اما از حدود یک‌سال پیش بورس کالا از انجام این خدمات جلوگیری کرده است. به نظر من این رویه درستی نبوده و بورس کالا نباید در امور مالی خریداران و کارگزاری‌ها دخالت می‌کرد.