«دروازه ملل» را توسعه دهیم

بندر چابهار که در دریای عمان قرار گرفته، دسترسی هند به افغانستان از طریق دریا را آسان می‌کند و از اهمیت ویژه‌ای برای ایران و این دو کشور برخوردار است.

در واقع این بندر تنها یک سرمایه‌گذاری مالی برای هند نیست، بلکه یک مسیر جایگزین راهبردی برای رسیدن به افغانستان بدون نیاز به پاکستان است که البته به «دروازه ملل» هم مشهور و با اعلام معافیت آن از تحریم‌ها، جایگاه بین‌‌المللی بیشتری پیدا کرده است.
براساس آمار و اطلاعات رسمی، بندر چابهار ارزان‌ترین بندر ایران در هزینه‌های تخلیه و بارگیری، انبارداری و پهلوگیری کشتی به‌شمار می‌آید که ۳۰درصد تخفیف هزینه تخلیه و بارگیری به ازای هر کانتینر وارداتی نسبت به دیگر بندرها نیز دارد. همچنین برای کانتینرهای ترانزیتی به افغانستان و کشورهای آسیای میانه علاوه بر این ۳۰درصد، ۳۰درصد دیگر نیز تخفیف اعمال خواهد شد‌.
از سوی دیگر، بندر چابهار یک موفقیت در روابط هند و ایران است و پس از عملیاتی شدن آن، تحولات زیادی پیرامون این بندر اتفاق افتاده و براساس خبر‌های منتشر شده ترافیک باری از بندر کراچی به چابهار منتقل شده است و هزینه‌های حمل‌ونقل و زمان برای صادرات کالاهای هند را به یک سوم کاهش می‌دهد. به‌تازگی دولت امریکا بندر ایرانی چابهار و همچنین صادرات مواد نفتی ایران به افغانستان را از تحریم‌های وضع شده علیه جمهوری اسلامی معاف کرده که به گفته مسئولان باید از این فرصت نهایت استفاده را داشت. این در حالی است که از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۴۰۰میلیارد تومان قرارداد سرمایه‌گذاری در بندر چابهار به امضا رسیده است.
بررسی آمار سازمان بنادر و دریانوردی نشان می‌دهد ترانشیپ و ترانزیت کالای غیرنفتی در بندر چابهار در نیمه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشد بیش از ۱۰۰درصدی داشته است. به گزارش «گسترش‌تجارت»، در نیمه نخست امسال تعداد ۷۱شناور با ظرفیت بالای هزار تن و ۱۲۹ شناور با ظرفیت کمتر از هزار تن در بندر چابهار ثبت شده است. همچنین آمار تخلیه و بارگیری در ۶ماه نخست امسال ۳۵ هزار و ۹۸۳ کانتینر بوده که در ماه شهریور ۹۷ این میزان ۴ هزار و ۱۸۲ کانتینر ثبت شده است. همچنین در نیمه نخست امسال ۴۴تن انواع کالای غیرنفتی از بندر چابهار صادر شد که میزان واردات در این مدت نیز یک‌میلیون و ۷۱هزار تن بود. همچنین ترانزیت ۳۴هزار تن و ترانشیپ هزار و ۹۸۷ تن به ثبت رسید. در مجموع عملکرد تخلیه و بارگیری کالا در بندر چابهار از فروردین تا شهریور امسال ۱۶۱هزار و ۲۷۵تن بوده که رشد بیش از ۱۰۰درصدی را تجربه کرده است.

جایگاه بین‌المللی چابهار بیش از پیش ارتقا یافت
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان گفت: ۴۶۷میلیارد تومان قرارداد سرمایه‌گذاری در زمینه فعالیت‌های پشتیبانی و لجستیکی از ابتدای امسال تاکنون در بندر چابهار امضا شده است.
بهروز آقایی در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: بندر چابهار در تعاملات اقتصادی و تجاری منطقه‌ای و بین‌المللی نقش مهمی دارد و بندری مهم و مسیری کم‌هزینه برای دسترسی کشورهای محصور در خشکی مانند افغانستان به آب‌های آزاد است.
وی بیان کرد: سرمایه‌گذاری بیش از یک‌میلیارد دلاری نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در تکمیل مرحله نخست بندر شهید بهشتی چابهار با ایجاد زیرساخت‌های بندری و تامین تجهیزات استراتژیک تخلیه و بارگیری نمونه‌ای از اهمیت این بندر راهبردی است.
مدیر کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان افزود: انتقال و ترانزیت محموله‌های گندم و حبوبات به وزن ۱۱۰هزار تن از طریق بندر چابهار به افغانستان، نمونه‌ای از اهمیت این کشور در استفاده از حمل‌ونقل دریایی این بندر است.
وی ادامه داد: در فاصله کمتر از ۵ماه کل میزان کالای ترانزیتی معادل ۶برابر آمار ترانزیت از طریق بندر چابهار در ۵سال گذشته بوده است.
آقایی تاکید کرد: بندر چابهار به‌عنوان دروازه ملل مشهور و با استثنا شدن از تحریم‌های امریکا جایگاه بین‌المللی آن بیش از پیش ارتقا پیدا کرده است. فعالیت‌های عمرانی و هزینه‌های زیرساختی انجام شده در ۴سال گذشته در تاریخ ۳۵ساله ساخت بندر چابهار بی‌سابقه بوده است.

با چابهار تحریم‌ها را دور بزنیم
استاد دانشگاه و کارشناس مناطق آزاد با بیان اینکه با معاف شدن بندر چابهار از دور جدید تحریم‌های ضدایرانی، یکی از فرصت‌های مهم بندرچابهار برای توسعه رقم خورد، اظهار کرد: واشنگتن دلیل معاف شدن پروژه توسعه بندر چابهار را «کمک به توسعه اقتصادی افغانستان» اعلام کرده که ساخت خط آهن بندر چابهار که مورد استفاده کشور افغانستان قرار خواهد گرفت نیز از جمله موارد استثنا در دور دوم تحریم‌های امریکا عنوان شده است. این معافیت در حالی صادر شده که براساس انتظار مقامات کاخ سفید از این خط آهن قرار است محصولاتی مانند غذا و دارو که مشمول تحریم‌ها نیستند به همسایه ایران ارسال شود.
عبدالرسول خلیلی در گفت‌وگو با «گسترش‌تجارت» با اشاره به همکاری ایران، افغانستان و هندوستان، تصریح کرد: این همکاری در واقع می‌تواند فرصتی مناسب برای توسعه بندر چابهار باشد چراکه از جمله مهم‌ترین مناطق آزاد ایران است که مورد توجه سرمایه‌گذاران افغانستانی قرار گرفته و آنها را به انجام فعالیت‌های اقتصادی و تجاری ترغیب کرده است.
وی ادامه داد: کشور هند نیز در یک بازی برد-برد به‌دنبال استفاده از این فرصت بین‌المللی برای رقابت با چین است. با اعلام استثنا شدن بندر چابهار از تحریم‌ها که فرصتی بین‌المللی به‌شمار می‌رود، ۳کشور ایران، افغانستان و هند نیز بهره‌مند می‌شوند. پ به گفته این کارشناس مناطق آزاد، ساخت مرحله یک راه آهن چابهار-زاهدان، افزایش ظرفیت تخلیه و بارگیری بندر چابهار به میزان ۸.۵میلیون تن در سال و اصلاح محدوده و الحاق دو بندر مهم شهید بهشتی و شهید کلانتری در ماده واحده مصوب مجلس در تاریخ ۱۱شهریور امسال به منطقه آزاد چابهار، همگی نشان از عزم دولت دوازدهم برای فعال‌سازی این منطقه و تعامل مستمر با کشور افغانستان برای حضور سرمایه‌گذاران افغانستانی و هندی دارد.

تشکیل کارگروه مشترک
خلیلی با بیان اینکه باید کارگروه مشترکی بین نمایندگان ۳کشور ایران، افغانستان و هند در منطقه آزاد چابهار تشکیل شود و راهبردهای توسعه‌ای را مطمئن‌تر از همیشه به مرحله اجرا درآورد، افزود: ایجاد کارگروه مشترک در بندر چابهار می‌تواند زمینه‌های بازرگانی و خدماتی را سرعت بخشیده و فعالیت‌های تجاری و ترانزیت را میان ۳کشور از طریق منطقه آزاد چابهار توسعه دهد. ضمن اینکه می‌توان بر ظرفیت‌های بی‌شمار ایران برای دور زدن تحریم‌ها در بخش‌های کشاورزی، صنعت و معدن توجه کرده و چابهار را مخزن توسعه کشور برای مقابله با تحریم‌های نابخردانه امریکایی قرار دهیم. وی گفت: تحقق اهداف و ماموریت‌های منطقه آزاد چابهار به منزله اهرم توسعه پیرامونی و تقویت ارتباط با کشور افغانستان و هند می‌تواند بیش از پیش به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و گسترش روابط اقتصادی ۳کشور کمک کند، به‌ویژه که محور توسعه شرق را در این زمینه باید جدی‌تر گرفت. این استاد دانشگاه و کارشناس مناطق آزاد تاکید کرد: در شرایط تحریم و برای دور زدن آن از طریق بندر چابهار باید مناطق آزاد از جمله بندر چابهار را مرکز ثقل توسعه کشور قرار دهیم. ضمن اینکه چابهار باید مرکزیت توسعه برای مقابله با تحریم‌های کشور باشد. باید اقلام وارداتی کشورهای پیرامونی را در چابهار تولید کنیم و شرکت‌ها و موسسه‌های تولیدی را به چابهار گسیل داریم تا صادرات کشور از طریق چابهار به کشورهای همسایه انجام شود. در نتیجه هم اکنون که این شرایط فراهم شده باید به بندر چابهار مانند یک فرصت برای تعامل با اقتصاد بین‌المللی توجه و شرایط این مهم را فراهم کنیم. در این میان باید سیاست‌های دولت نیز جدی‌تر و به منزله ابراولویت مورد توجه قرار گیرد.