دولت چه بلایی سر نساجی آورد؟

صنعت نساجی در ایران که قدمت به‌مراتب بیشتری از ترکیه در صنعت نساجی و پوشاک دارد، به‌واسطه سیاستگذاری‌های نادرست و سلیقه‌ای و عدم حمایت دولت از این صنعت اشتغالزا، روزبه‌روز تضعیف شده است.

نگاهی به وضعیت صنعت نساجی در کشور همسایه، ترکیه که سهم قابل‌توجهی در بازار منطقه دارد نشان می‌دهد سیاستگذاری و سرمایه‌گذاری دولت در این صنعت، توسعه اقتصادی چشمگیری را برای ترکیه به‌همراه داشته است. وزارت صنعت و تجارت ترکیه صنایع نساجی و پوشاک را به‌عنوان بخش منتخب برای ایجاد اشتغال و سرمایه‌گذاری انتخاب کرده و شهرهای استانبول و ازمیر را به‌عنوان قطب خوشه‌های نساجی، طراحی و تولید پوشاک برگزیده است. صنعت نساجی ترکیه با تاسیس بانک توسعه دولتی برای ایجاد و گسترش این صنایع در حدود هشت دهه پیش پایه‌گذاری شد. در آن زمان هدف از انتخاب صنایع نساجی و پوشاک ایجاد اشتغال و درآمد اقتصادی برای مردم بود، اما به‌تدریج این صنعت در حدی رشد پیدا کرد که به ستون فقرات اقتصاد ترکیه تبدیل شد. در دهه‌های80 و 90 میلادی، صنایع نساجی و پوشاک 40 درصد از درآمد ارزی صادراتی ترکیه را تامین کرد و هم‌اکنون نیز اولین بخش اقتصادی تامین‌کننده خالص درآمد ارزی این کشور به‌شمار می‌رود. صنایع نساجی و پوشاک نه‌تنها در نیمه دوم قرن بیستم میلادی و دهه اول قرن بیست‌ویک میلادی موتور محرکه رشد اقتصادی ترکیه محسوب می‌شد که در حال حاضر هم به عامل توسعه اقتصادی مناطق جنوب شرقی و شرقی ترکیه مبدل شده است. تجربه موفق کشور ترکیه در صنایع نساجی و پوشاک که در کشورهای آسیایی ژاپن، کره‌جنوبی، تایوان و چین نیز به وقوع پیوست و در کشورهای هند، ویتنام، بنگلادش و پاکستان نیز در حال تکرار است، الگویی از انتخاب درست مسیر توسعه اقتصادی و صنعتی همراه با سیاستگذاری‌ها و اقدامات اجرایی پشتیبان متناسب محسوب می‌شود. این در حالی است که صنعت نساجی در ایران که قدمت به‌مراتب بیشتری از ترکیه در صنعت نساجی و پوشاک دارد، به‌واسطه سیاستگذاری‌های نادرست و سلیقه‌ای و عدم حمایت دولت از این صنعت اشتغالزا، روزبه‌روز تضعیف شده است.

مدیرعامل اولین کارخانه صنعتی تولید روسری در کشور می‌گوید: «ما از دولت چیزی نمی‌خواهیم، فقط بگذارد کار خود را بکنیم.»

او از سنگ‌اندازی‌های دولت در این صنعت گلایه دارد و می‌افزاید: «برای جلوگیری از قطعی برق واحد خود یک ژنراتور وارد کردم اما یک‌سال و نیم طول کشید تا از گمرک ترخیص کنیم.»

رضا نقشین در گفت‌وگو با «تسنیم»، با بیان اینکه اولین کارخانه صنعتی روسری را در سال 84 در ایران راه‌اندازی کرده است، ادامه می‌دهد: «در آن مقطع فعالیت این کارخانه به‌حدی رونق پیدا کرد که توانستیم در سال دوم فعالیت خود حتی روسری تولید داخل را به ترکیه صادر کنیم، اما متاسفانه به‌مرور افزایش قیمت تمام‌شده عاملی شد تا نتوانیم تمرکز خود را به صادرات معطوف کنیم.»

وی با اعلام اینکه هم‌اکنون این واحد تولیدی با 20 درصد ظرفیت فعالیت می‌کند، افزود: «در سال 84 نیروی انسانی این واحد تولیدی حدود 100 نفر بود اما امروز به یک‌چهارم کاهش پیدا کرده است.»

 90 درصد مواد اولیه وارداتی است

این تولیدکننده روسری با انتقاد از اینکه نباید مواد اولیه واحدهای تولیدی گرفتار تعرفه و مسائل گمرکی باشد، تصریح کرد: «امروز مشکل اساسی ما کمبود نقدینگی و نبود مواد اولیه است. وقتی واحد تولیدی نقدینگی کافی در اختیار نداشته باشد به‌طور حتم نمی‌تواند مواد اولیه مورد نیاز خود را آن‌هم با ارز آزاد تهیه کند.»

وی با بیان اینکه حدود 90 درصد مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی روسری از محل واردات تامین می‌شود، گفت: «حجم استفاده از مواد اولیه و قیمت‌ بالای آن باعث شده تولید این مواد در داخل کشور توجیه‌پذیر نباشد، البته باید توجه کرد که مواد اولیه وارداتی در مقایسه با داخلی‌ها کیفیت مناسب‌تری دارند.»

مدیرعامل اولین کارخانه صنعتی تولید روسری کشور با ذکر اینکه «نباید با تولید محصولات بی‌کیفیت آبروی تولید داخل را در کشور ببریم»، خاطرنشان کرد: «در طول فعالیتم تمام تلاش خود را برای تولید محصول باکیفیت قرار داده‌ام، چراکه وقتی محصول من به‌عنوان ایرانی در بازار‌های دیگر به فروش می‌رسد این یک افتخار ملی به‌شمار می‌آید؛ اما برخی واحدها با کاهش کیفیت محصولات خود و حتی درج برندهای خارجی سعی در فروش محصولات در بازار دارند که این موضوع اصلا زیبنده بازار کشور نیست.»

وی با انتقاد به اینکه «اگر نمی‌توانید محصول ایرانی باکیفیت تولید کنید به این حوزه ورود پیدا نکنید»، تصریح کرد: «متاسفانه یک باور غلط در سطح جامعه وجود دارد که روسری ایرانی کیفیت لازم را در مقایسه با وارداتی‌ها ندارد، اما به جرات می‌توانم بگویم با توجه به پتانسیل داخل کشور ما می‌توانیم تمام نیاز داخل کشور را در بخش روسری تامین کنیم، به‌شرط آنکه مواد اولیه کافی در اختیار ما قرار گیرد.»

  ضعف برند‌سازی در صنعت پوشاک

این تولیدکننده روسری اضافه کرد: «در حال حاضر عمده واحدهای فعال در حوزه تولید روسری در کشور با کمتر از ظرفیت فعالیت می‌کنند و جنس‌های چینی در سطح بازار بسیار به فروش می‌رسد.» وی با اشاره به اینکه هنوز در بخش برندسازی روسری در کشور کار خاصی صورت نگرفته است، گفت: «این حوزه پتانسیل بسیار بالایی دارد و ما می‌توانیم روند رو به رشدی را در واحدهای تولیدی به وجود آوریم به شرط آنکه با اعمال محدودیت‌ها شرایط فعالیت برای واحدهای تولیدی سخت نشود.»

مدیرعامل اولین کارخانه صنعتی تولید روسری کشور با تاکید بر اینکه «ما از دولت چیزی نمی‌خواهیم، فقط بگذارد کار خود را بکنیم»، اظهار داشت: «برای جلوگیری از قطعی برق واحد تولیدی خود یک ژنراتور وارد کردم، اما برای این ماشین معافیت گمرکی لحاظ نشد و این ژنراتور یک‌سال و نیم در گمرک خاک می‌خورد تا درنهایت توانستم با پرداخت هزینه گمرکات، آن را ترخیص کنم. توجه داشته باشید من این قطعه را سال 96 وارد گمرک کردم، اما در اردیبهشت 98 توانستم آن را ترخیص کنم.»